Zit je vast in je lijf en gedachten? Over trauma, spanning en loslaten

Heb je ook weleens het gevoel dat je steeds minder ontspant, zelfs als alles om je heen rustig lijkt? Je merkt dat je schouders omhooggetrokken zijn alsof ze nooit meer willen zakken, je onderrug zeurt als je een tijdje zit en je benen spannen zich aan zonder dat je precies weet waarom.

Je kunt het accepteren omdat het nou eenmaal zo is, of afschrijven als ouder worden, drukte of vermoeidheid. Maar wist je dat spanning en zelfs oude trauma’s zich letterlijk in je lijf kunnen vastzetten? Een ongemakkelijk idee, maar ook een hoopvolle gedachte: want wat erin zit, kan er ook weer uit.

Hoe spanning in je lijf terechtkomt

Je lichaam is een wonderbaarlijk systeem. Even los van het feit dat het in staat is om een mensje te maken, heeft het een ingebouwd alarmsysteem dat je helpt om te overleven: de bekende fight, flight of freeze reactie.

Stel je voor dat je met je kind in de speeltuin bent en ineens ziet dat hij van een klimrek dreigt te vallen. In een fractie van een seconde schiet je lichaam in actie. Je hart bonkt, je adem versnelt, je spieren spannen zich aan, klaar om in te grijpen. Dit is je oeroude overlevingsmechanisme dat je veilig moet houden.

Maar wat gebeurt er als het gevaar voorbij is? Bij dieren zien we vaak dat ze hun lichaam resetten' Een hert dat ontsnapt aan een roofdier, schudt letterlijk de spanning uit zijn lijf. Mensen zijn deze reflex kwijtgeraakt. Sterker nog, als je lichaam probeert te trillen of schudden — bijvoorbeeld als je heel zenuwachtig bent — proberen we de rilling vaak te onderdrukken. We hebben geleerd om door te gaan, ons groot te houden en ons niet aan te stellen. Dat is handig als je met je kind op een drukke verjaardag staat of snel naar een vergadering moet, tegelijkertijd betekent het wel dat je jezelf geen moment gunt om de spanning los te laten. Het blijft vastzitten, diep in je spieren, je bindweefsel en zelfs in je zenuwstelsel.

De gevolgen van opgebouwde spanning

Misschien herken je het wel: je hebt een drukke periode achter de rug en ineens voel je je uitgeput. Je schouders zitten zo vast dat je amper je jas kunt aantrekken, of je merkt dat je buik opspeelt als je eindelijk een moment voor jezelf hebt. Dit zijn signalen van je lijf. Het probeert je iets te vertellen.

Als spanning zich opstapelt en je het niet loslaat, kan dit allerlei klachten geven. Fysiek kun je last krijgen van pijn of chronische spanning. Denk aan een stijve nek, een zeurende rug of een constante knoop in je maag. Mentaal kan het je stressniveau verhogen, je prikkelbaarder maken of ervoor zorgen dat je slecht slaapt. Het kan zelfs zijn dat je moeilijk kunt ontspannen, ook al wil je het nog zo graag. Je lichaam blijft als het ware op stand-by staan, alsof het elk moment een nieuwe dreiging verwacht.

Ook is het goed mogelijk dat je nog steeds spanning vasthoudt van gebeurtenissen die je allang vergeten bent. Een valpartij toen je klein was, een heftige bevalling, een trauma uit je jeugd, een ongeluk of jarenlange stress op je werk: allemaal factoren die nog steeds door kunnen werken en zich uiten in klachten die je nu ervaart. .

Hoe je spanning loslaat: Trauma Release Excercises

Wat vastzit, kan los komen. Eén van de manieren waarop je dat kunt doen, is via Trauma Release Exercises (TRE). Deze methode is ontwikkeld door Dr. David Berceli, een expert in stressmanagement en traumaherstel. Het helpt je om spanning los te laten door middel van simpele oefeningen. TRE is gebaseerd op het idee dat ons lichaam een ingebouwd mechanisme heeft om spanning los te laten door te trillen, iets wat bij dieren dus heel normaal is. Deze trillingen ontstaan vanzelf als je je spieren op een bepaalde manier belast en ontspant. Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt het concept: studies laten zien dat deze natuurlijke trillingen het zenuwstelsel kunnen kalmeren, de productie van stresshormonen verminderen en je lichaam helpen om opgebouwde spanning los te laten.

Wat TRE bijzonder maakt, is dat het werkt via het lichaam, zonder dat je mentaal diep in je trauma’s hoeft te graven. Je spieren en zenuwstelsel herinneren zich de spanning. Door deze vrij te maken, geef je je lichaam letterlijk ruimte om te herstellen.

Wil je zelf aan de slag? Een eenvoudige oefening waarmee je kunt beginnen is de "psoas stretch," waarbij je op de grond ligt met gebogen knieën en je benen zachtjes laat trillen. Dit activeert de diepe kernspieren waar veel spanning zich vaak ophoopt. Toch zou ik je zeker bij een eerste keer aanraden om TRE onder begeleiding van een professional te doen. Hoewel TRE een super veilige en natuurlijke methode is, kan het namelijk intens aanvoelen, vooral als je veel spanning of oud trauma hebt opgeslagen.

Een professional helpt je om het proces goed te begeleiden, zodat je je veilig en comfortabel voelt. Ze zorgen ervoor dat je lichaam niet overprikkeld raakt en leren je hoe je de trillingen kunt reguleren als ze te sterk of overweldigend worden. Daarnaast kan een ervaren begeleider je helpen om signalen van je lichaam beter te begrijpen en technieken aanreiken die specifiek bij jouw situatie passen. Dit maakt de ervaring niet alleen effectiever, maar ook fijner. Zodra je vertrouwd bent met de methode, kun je vaak zelfstandig aan de slag.

Tijd om te luisteren naar je lijf

Als je net iets spannends hebt meegemaakt, zijn er ook andere eenvoudige manieren om je lichaam te helpen ontspannen en herstellen. Een paar minuten diep ademhalen kan je zenuwstelsel al kalmeren. Bewegen is ook belangrijk: maak een korte wandeling, dans in je woonkamer, of schud letterlijk je armen en benen los. Dit helpt je om de opgehoopte energie die stress veroorzaakt, kwijt te raken. Soms is het gewoon voldoende om even bewust stil te staan bij je lijf: scan waar je spanning voelt en stuur daar aandacht naartoe met je ademhaling.

Als vrouw, moeder, partner, vriendin en alle rollen die je nog meer vervuld, word je vaak geleefd door alles wat er op je bord ligt. Het is verleidelijk om door te gaan, omdat er nu eenmaal geen tijd is voor ontspanning en rust. Toch verdient jouw lichaam aandacht. Zie je lichaam als het huis waarin je leeft, een plek waar je emoties en ervaringen worden opgeslagen. Door goed naar je lijf te luisteren en ruimte te maken om los te laten, geef je jezelf de kans om echt vrij te bewegen, fysiek én mentaal.

In onze cursussen gaan wij actief aan de slag met het leren herkennen van spanning in je lichaam en zorgen we ervoor dat je de juiste oefeningen aangereikt krijgt om er van af te komen.