Zo sterk hangen je fysieke en mentale gezondheid met elkaar samen

De krachtige verbinding tussen mentale en fysieke gezondheid

Weleens last van een zeurende hoofdpijn? Grote kans dat je je ergens druk over maakt. Maak je een extreem verdrietige of nare situatie mee? Dan heb je weinig trek. En ben je zenuwachtig, dan ga je vaak zweten of krijg je vlekken in je hals. Zelfs in spreekwoorden verbinden we het mentale vaak aan het fysieke: je hebt ergens je buik vol van, iets gaat je aan het hart.

Het is algemeen bekend dat er een sterke verbinding bestaat tussen onze mentale en fysieke gezondheid. Wetenschappelijk gezien wordt deze verbinding ondersteund door biochemische en fysiologische processen die ons lichaam reguleren. Een van de meest cruciale componenten in deze interactie is het stresshormoon cortisol. Wanneer we te maken hebben met stressvolle situaties, produceert ons lichaam cortisol om ons te helpen omgaan met de stress. Op korte termijn en in extreme situaties is dit super nuttig, het probleem is dat chronische stress kan leiden tot een aanhoudend hoog cortisolniveau. Iets wat we in onze huidige maatschappij eigenlijk continu ervaren: de druk is hoog en stressprikkels zijn overal. Dat heeft negatieve effecten op jouw lichaam.

Een langdurige verhoging van cortisol kan jouw immuunsysteem zelfs verzwakken, waardoor we vatbaarder worden voor infecties en ziektes. Bovendien kan chronische stress leiden tot fysieke klachten zoals hoofdpijn, spijsverteringsproblemen en zelfs ernstige aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Een onderzoek uitgevoerd door de American Psychological Association heeft aangetoond dat mensen die langdurig aan stress blootstaan, een significant hoger risico lopen op het ontwikkelen van hartfalen.

De impact van mentale gezondheid op fysiek welzijn is ook duidelijk te zien in het fenomeen van psychosomatische klachten. Dit zijn lichamelijke symptomen die verergeren of zelfs veroorzaakt worden door emotionele stress. Voorbeelden hiervan zijn spanningshoofdpijn, maagklachten en hyperventilatie. Deze klachten onderstrepen hoe diepgeworteld de verbinding tussen onze geestelijke en lichamelijke gezondheid is.

Interessant is dat de relatie tussen mentale en fysieke gezondheid ook omgekeerd werkt. Fysieke aandoeningen kunnen een significante impact hebben op onze mentale gesteldheid. Zo kunnen chronische pijn en langdurige ziektes leiden tot gevoelens van depressie, angst en zelfs hopeloosheid. Het is een vicieuze cirkel waarin mentale en fysieke gezondheid elkaar voortdurend beïnvloeden en versterken. Het is daarom essentieel om je continu bewust te zijn van deze verbinding.

De uitdagingen van het moederschap en zelfzorg

Het moederschap brengt een behoorlijke set uitdagingen met zich mee die soms zijn emotionele tol van je eisen, wat zich dus ook doorvertaalt naar hoe jij je fysiek voelt. In de dagelijkse hectiek van werk, zorg voor je kinderen en alle andere dingen die je nog wilt doen, kan je je soms een beetje overweldigd voelen.

Bekend zijn verhalen van moeders die zichzelf voorbijlopen. Je kunt bijvoorbeeld symptomen van burn-out, zoals extreme vermoeidheid, slaapproblemen en concentratieproblemen ervaren. Misschien ben je wel enorm prikkelbaar. Daarnaast kunnen angst en depressie zich ontwikkelen als gevolg van de voortdurende verantwoordelijkheden en het gebrek aan tijd voor zelfzorg. Pak daarom je me time, besteed aandacht aan jezelf en aan wat jou gelukkig maakt. Pak je rust. Doe je dat, dan verminder je het risico op langdurige fysieke en mentale problemen significant.

Negeer jij het gevoel dat je echt voor jezelf moet zorgen? No worries, je bent niet de enige. Veel moeders hebben het gevoel dat ze hun eigen behoeften moeten opofferen om voor hun gezin te zorgen. Besef gewoon dat het vinden van een balans tussen zorg voor anderen en zelfzorg essentieel is om de ballen hoog te houden die je hoog wilt houden. Denk aan de instructies die stewardessen in het vliegtuig geven: zet eerst je eigen mondkapje op voordat je dit bij je kind doet. Jouw gezondheid stelt je in staat om beter voor je gezin te zorgen.

Zelfzorg: waar begin je in jouw hectische leven?

Natuurlijk heeft elke vrouw weleens last van de hierboven genoemde signalen. Duiken ze structureel bij jou op? Dan wordt het tijd om actie te ondernemen en tijd voor jezelf vrij te maken. Als je beter voor jezelf zorgt, kun je namelijk ook beter voor anderen zorgen.

Begin met kleine veranderingen, zoals het inplannen van dagelijkse momenten voor ontspanning, het delegeren van huishoudelijke taken, en het stellen van realistische doelen. Dit kan variëren van een rustige wandeling in de natuur tot het lezen van een boek of het beoefenen van mindfulness. Rust pakken helpt je om daadwerkelijk te voelen wat jij nodig hebt. Je krijgt letterlijk de ruimte om een mindsetswitch te maken: van 'ik verlies de grip' naar 'ik weet wat ik nodig heb'.

Verder zijn we er in ons Westerse maatschappij gewend aan geraakt om alles zelf te willen doen. Ken je het gezegde: it takes a village to raise a child? In veel Afrikaanse stammen geven moeders de zorg voor hun kinderen letterlijk aan elkaar over. In veel Oosterse en Zuid-Amerikaanse culturen staat na de geboorte van een kindje een team van familieleden en vrienden klaar, zodat jij als vrouw de tijd krijgt om bij te komen. Wij zijn na een week vaak alweer zelf allemaal to-do lijstjes aan het afwerken. Een ondersteunend netwerk van vrienden, familie of iemand die wat taken van je over kan nemen (ook als de kinderen al groter zijn), maakt al een groot verschil. Misschien vinden je ouders het wel hartstikke fijn om 1x in de maand een weekend op te passen. Bestel de boodschappen en laat ze bezorgen. Investeer in een huishoudelijke hulp, die de meeste huishoudelijke klussen van jullie kan overnemen. Dat kost wat, maar betaalt zich ook letterlijk uit in meer tijd voor jezelf.

Een gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging zijn net zo goed belangrijke pijlers van zelfzorg. Kook zelf, het liefst met zoveel mogelijk pure ingrediënten. Een gebalanceerd dieet rijk aan vitaminen en mineralen kan jouw energieniveau verbeteren. Alles wat je in je lichaam stopt, heeft effect op hoe jij je voelt. Lichaamsbeweging daarentegen, helpt je om endorfines vrij te maken die bijdragen aan een beter humeur. Zelfs korte sessies van tien minuten beweging per dag kunnen significante voordelen opleveren. Je hoeft dus niet twee keer per week in de sportschool te vertoeven als dat helemaal niks voor jou is.

Realiseer je dat een holistische aanpak noodzakelijk is om letterlijk goed in je vel te zitten. Door de nadruk te leggen op waar symptonen vandaan komen, in plaats van slechts op de symptomen zelf, pak je met een holistische aanpak diepere oorzaken van psychosomatische klachten aan. Je werkt dus echt duurzaam aan een betere, gelukkige en fitte versie van jezelf.

Voor mij hebben alle holistische oefeningen echt gigantisch veel effect gehad. Wil je het zelf ervaren?