Ben jij ook een pleaser? Dan is dit wat je kunt doen

We leren al jong dat het belangrijk is om aardig gevonden te worden. Voor meisjes is dat vaak een fundamenteel deel van de opvoeding: wees lief, wees behulpzaam, maak geen ruzie. Dit vertaalt zich later in een diepgeworteld verlangen om goedkeuring te krijgen van onze omgeving. Psychologen noemen dit fenomeen ‘extern georiënteerde validatie’. Simpel gezegd: we zoeken bevestiging van buitenaf om ons goed over onszelf te voelen. Als anderen blij met ons zijn, voelen wij ons ook blij.

Maar de keerzijde is groot. Als we voortdurend pleasen, raken we los van onze eigen behoeften en grenzen. Het voelt bijna alsof we anderen teleurstellen als we voor onszelf kiezen. En dat brengt een naar schuldgevoel met zich mee. Dat stemmetje in je hoofd dat zegt: “Wat zullen ze wel niet denken?” of “Ben ik nu egoïstisch bezig?”

Psychologie: de angst voor afwijzing

Een belangrijk psychologisch principe dat hierbij speelt, is de angst voor afwijzing. Evolutionair gezien is het logisch: vroeger was erbij horen letterlijk van levensbelang. Afwijzing betekende uitsluiting en dat kon fataal zijn. Die oeroude angst zit nog steeds in ons brein geprogrammeerd. Het probleem is alleen dat deze angst in onze moderne wereld niet altijd meer nuttig is. Toch blijven we vaak bang om ‘nee’ te zeggen, omdat we denken dat dit betekent dat we afgewezen worden of dat iemand boos op ons wordt. Dat voelt als een persoonlijke aanval, ook al is dat rationeel gezien helemaal niet zo.

Het geblokkeerde zonnevlechtchakra

Vanuit een holistische visie speelt hier nog iets anders: een blokkade in het zonnevlechtchakra, ook wel de ‘solar plexus’ genoemd. Dit chakra, gelegen in de buurt van je bovenbuik, staat voor je eigenwaarde, persoonlijke kracht en het vermogen om je grenzen aan te geven. Als dit chakra uit balans is, kun je jezelf klein voelen, twijfelen aan je eigenwaarde en het moeilijk vinden om voor jezelf op te komen.

Vaak begint het bij negatieve ervaringen die je zelfvertrouwen hebben aangetast. Denk aan opgroeien in een omgeving waar je mening niet werd gewaardeerd, waar hoge verwachtingen werden gesteld of waar je werd afgestraft voor het aangeven van je grenzen. Deze ervaringen kunnen je het gevoel geven dat je alleen geliefd bent als je aan de verwachtingen van anderen voldoet. Dit innerlijke programma drijft jouw pleasegedrag nog steeds: je denkt dat je goedkeuring moet verdienen door jezelf weg te cijferen.

Fysiek kan een disbalans in dit gebied zich uiten in klachten zoals spijsverteringsproblemen, buikpijn, vermoeidheid en zelfs een zwaar gevoel op je borst. Mentaal merk je het aan een gebrek aan zelfvertrouwen, piekergedrag en een constante behoefte aan bevestiging van anderen.

Wat pleasen met je doet

Wanneer je anderen constant pleast, geef je eigenlijk je eigen energie weg. Het is alsof je je eigen batterij oplaadt door een externe stroombron, maar die stroombron werkt niet altijd. Je raakt uitgeput, niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Je voelt je vaak leeg, prikkelbaar en — ironisch genoeg — minder verbonden met de mensen om je heen, omdat je geen ruimte hebt om jezelf te zijn.

Pleasen kan in het vervelendste geval ook leiden tot wrok. Hoe vaak gebeurt het niet dat je iets doet voor een ander, terwijl je eigenlijk denkt: “Waarom moet ik dit altijd doen?” Die frustratie bouwt zich op en heeft uiteindelijk gevolgen voor je relaties. Door telkens over je grenzen te gaan, ontstaat er een scheve dynamiek waarin jij de gever bent en anderen de ontvangers. Het probleem? Dat is niet vol te houden.

Hoe doorbreek je het?

Herkenning is de eerste stap. Wees eerlijk tegen jezelf: waar in jouw leven zeg je 'ja' terwijl je eigenlijk 'nee' bedoelt? Is dat op je werk, in je gezin, tegen vriendinnen, overal? Welke patronen houd je in stand omdat je bang bent voor afwijzing of conflict? Mediteren kan je helpen je hiervan bewust te worden. Vaak wordt gedacht dat je hiervoor heel spiritueel moet zijn, maar het is gewoon een manier om in verbinding te komen met wie jij bent en wat jij wil.

De volgende stap is leren om ruimte in te nemen. Dit kun je oefenen door kleine stappen te zetten:

• Zeg eens 'nee' zonder uitleg. Het voelt onwennig, maar 'nee' is in principe een complete zin. Zolang je het respectvol brengt, ben je niemand een uitgebreide verklaring schuldig.

• Bedenk dat er meer mogelijk is dan ja of nee. Als je dat prettiger vindt, kun je ook een alternatief bespreken: wie kan het van jou overnemen? Op welk moment komt het je wel uit? Heeft het überhaupt zin om het te doen op de manier die de ander voorstelt of zijn er ook goede alternatieven?

• Wees assertief. Oefen met het aangeven van datgene wat jij het liefste wilt, bijvoorbeeld: “Ik wil hier even over nadenken voordat ik ja zeg.”

• Werk aan je zelfvertrouwen. Affirmaties, coaching of werken aan je derde chakra kan helpen als je sterker in je schoenen wilt staan.

Wat gebeurt er als je stopt met pleasen?

Als je stopt met pleasen, geef je jezelf toestemming om jezelf te zijn. Je leert te luisteren naar wat jij nodig hebt, zonder je schuldig te voelen. Dat heeft niet alleen mentale voordelen, zoals meer rust en zelfvertrouwen, maar ook fysieke voordelen. Je zult merken dat je minder spanning in je lichaam meedraagt. Ook viel je je waarschijnlijk energieker.

Het grappige is: op een gegeven moment wordt het een self fullfilling prophecy. Mensen voelen vaak aan wanneer je authentiek bent en dat maakt relaties eerlijker en dieper. Nee zeggen wordt vaak geassocieerd met negativiteit, terwijl overal ja tegen zeggen juist negativiteit bij jou veroorzaakt. Nee zeggen is een win-winsituatie: jij voelt je sterker en krachtiger, iets wat je uitstraalt naar je omgeving. Uiteindelijk heeft iedereen er baat bij als je voor jezelf opkomt en je eigen grenzen bewaakt.

Weet dat alles een proces is

Het is een proces om te leren jouw pleaser-patronen los te laten. En eerlijk? Soms voelt het nog steeds ongemakkelijk om je eigen behoeften op de eerste plaats te zetten. Maar hoe vaker je het doet, hoe sterker je wordt. Wat is daarbij het ergste wat er kan gebeuren? Vaak zet jouw 'nee' anderen zelfs aan tot denken: wat maakt dat jij opeens nee zegt en hoe kunnen zij jou helpen? Je bent het waard om gehoord en gezien te worden. Niet omdat je anderen tevredenstelt, maar omdat jij, gewoon jij, genoeg bent.

Ben je er ook zo klaar mee om anderen altijd maar te pleasen en daarmee consequent over je eigen grenzen heen te gaan? In onze cursussen reiken we jou haalbare tips en tools aan waarmee je stap voor stap leert hoe je goed voor jezelf zorgt.